Израил-Газын дайн


Израил, Палестины хооронд удаан үргэлжилж буй мөргөлдөөнийг шийдвэрлэх цорын ганц гарц нь Палестины тусгаар улсыг байгуулах гэж католик сүмийн тэргүүн, Ромын Пап XIV Лео мэдэгдлээ.
Газын зурвас руу  Израил агаараас довтолсны улмаас 25 палестин иргэн амиа алдсан байна. Бүс нутагт өнгөрсөн аравдугаар сараас гал түр зогсоох тохиролцоо хэрэгжиж байгаа ч зэвсэгт мөргөлдөөн үе үе гарсаар буй.
ОХУ Газ дахь дайныг зогсоох талаар өөрийн тогтоолын төслийг НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлд    танилцуулжээ. Өмнө нь АНУ-ын санаачилсан тогтоолын  төсөлд Газын эрх мэдлийг шилжүүлж тогтворжуулах Энхийн зөвлөл байгуулахаар тусгасан юм.
Мөн тогтоолын төсөлд Дэлхийн банк болон олон улсын санхүүгийн байгууллагуудыг Газыг сэргээн босгоход зориулсан онцгой итгэлцлийн сан байгуулж, хандивлагчдын оролцоотой удирдахыг тусгасан байна.
Гэсэн ч АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч Ж. Вэнс гал зогсоох хэлэлцээр хүчин төгөлдөр хэвээр гэж мэдэгджээ.
ХАМАС бүлэглэл Улаан загалмайн хорооны зуучлалаар Газ руу нэвтэрч, барьцаалагдсан иргэдийн шарилыг олж, ар гэрт нь буцаан өгсөн байна.
НҮБ-ын дээд шүүхийн зүгээс Израил улс Палестины энгийн иргэдийн анхан шатны хэрэгцээг хангах тусламжийг Газ руу нэвтрүүлэх хууль ёсны үүрэгтэй гэж мэдэгдлээ.
Мягмар гарагийн орой ХАМАС дөрвөн хүний цогцсыг олон улсын Улаан загалмайн хороонд шилжүүлсэн бөгөөд ингэснээр нийт найман цогцос буцаан өгөөд байна. Гэвч бүх хүнийг хаана оршуулсныг тодорхойлох, олоход хүндрэл гарч байна гэж тэд мэдэгдэж буй.
Израилын Засгийн газар, Ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяху АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трампын дэвшүүлсэн Газад гал зогсоох,  барьцаалагдсан хүмүүсийг суллах төлөвлөгөөг албан ёсоор баталлаа.
Израил, ХАМАС-ын хооронд хоёр жил үргэлжилсэн дайныг зогсоох хэлэлцээр байгуулж, хоёр тал тохиролцоонд хүрээд буй. Энэ хүрээнд ХАМАС-т барьцаалагдсан израил иргэдийг ирэх бямба гарагт суллаж магадгүй байна.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп “Өнөөдөр бол түүхэн өдөр. Израил болон хэлэлцээ хийсэн улс орнууд энхийн төлөө нэгдлээ. Энэ бол хүн төрөлхтний ялалт” хэмээлээ.
Египетэд болж буй Израил, ХАМАС-ын дайныг зогсоох энхийн хэлэлцээнд АНУ-ын тусгай элч Стив Уиткофф болон  Ерөнхийлөгч Дональд Трампын хүргэн Жаред Кушнер нар оролцохоор болжээ.
Израилын Ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяху “Израил асар их зовлон туулсан ч нугараагүй, ХАМАС-ын дэглэмийг устгаж, барьцаалагдсан бүх иргэнээ суллан, Газаг дахин аюул учруулахгүй газар нутаг болгоно” гэж мэдэгдэв.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трампын санаачилсан Газад энхийг тогтоох хэлэлцээ Египетэд эхэллээ.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп, Израилын Ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяху нар Газ дахь мөргөлдөөнд цэг тавих, 20 заалттай энхийн төлөвлөгөө танилцууллаа.
Палестин-Израилын асуудлыг шийдэх, Газын дайныг зогсоох зорилготой энхийн төлөвлөгөөнд АНУ, Саудын Араб, Франц болон НҮБ-тай хамтран ажиллахаа Палестины Ерөнхийлөгч Махмуд Аббас Ерөнхий Ассамблейн индрээс мэдэгдлээ.
Газын зурвасаас нүүн шилжиж Их Британид ирсэн 34 палестин оюутан их, дээд сургуулиудад суралцаж эхэллээ. 2023 онд дайн эхэлснээс хойш оюутнуудыг сурах зорилгоор Газаас гаргаж буй анхны тохиолдол нь энэ болж байна.
Израил Газ хот руу довтолгоогоо эрчимжүүлсний улмаас ням гарагт л гэхэд 30 орчим орон сууцны барилга сүйдэж, олон мянган хүн орон гэрээ орхиход хүрлээ.
Израилын цэргүүд Газ хотын 40 хувийг хяналтдаа авсан бөгөөд ойрын өдрүүдэд цэргийн ажиллагаагаа өргөжүүлэхээр төлөвлөж байна. Израилын хуягт танкууд хотын Шейх Радван дүүрэг рүү давшиж, тэнд байрлах майхант хуарангууд галд өртөн шатсан байна.
Газ хотыг бүхэлд нь эзлэх төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлэхийн өмнө Израил цэргийн хүчээ зузаатгаж эхэллээ. Тодруулбал, нөөцийн буюу шаардлагатай тохиолдолд дайчлах цэргүүдийг хэдэн мянгаар нь татаж байна.
Цааш үзэх