Э.Энхпүрэв: Хүүхэд болгон математикч болох бүрэн боломжтой

Монгол Улсын хамгийн өндөр IQ-тэй хүүхдээр шалгарч, 13-тайдаа их сургуульд элсэж, 21 насандаа Докторын зэрэг хамгаалсан Э.Энхпүрэвийг "Редакцийн зочин" буландаа урилаа. 

"Электрон жаал" нэрээр алдаршсан тэрбээр 2005 онд Ес-Эрдэм сургуулийг байгуулж, 2016 оноос хүүхдүүдийн математик болон англи хэлний хичээл хоцрогдлыг арилгах suraad.mn платформыг тун амжилттай хөгжүүлж явна. 

Боловсрол судлалын ухааны доктор, "Ес-Эрдэм" сургуулийн захирал Э.Энхпүрэвтэй ярилцлаа.   

-Таны хүүхэд наснаас яриагаа эхэлье. Үеийнхнээсээ түрүүлэн бага сургууль, их сургуулиа дүүргэж байсан. Энэ үеэ эргэн дурсвал?

-Нэгдүгээр ангид орохдоо уншиж, бичээд сурчихсан учраас мэддэг зүйл заагаад байхаар нь суугаагүй. Сургуулийн захиргаанд өргөдөл гаргаж нэгдүгээр ангиа алгасан, хоёрдугаар ангид дэвшин суралцаж байсан. Хоёрдугаар анги төгссөн зунаа гурав, дөрөвдүгээр ангийн хичээлийн агуулгыг үзээд, гэрээрээ ээжээрээ заалган давхар өөрөө бие дааж сураад тавдугаар ангид анги алгасч орж байсан.

Тэгээд тавдугаар ангидаа хагас улирал суухад бас мэддэг юм байсан /инээв/. Тэгээд зургаа, долоодугаар ангидаа бүтэн суугаад аравдугаар ангиа 12 настайдаа төгсч байлаа. Бусад хүүхдийн л адил хүүхэд нас минь өнгөрсөн. Өөрөөсөө дандаа ах, ахлах ангийн хүүхдүүдтэй сурч байсан. Нэг зүйлийг онцолж хэлэхэд, хүүхдүүдэд хичээл заадаг байлаа. Хичээл заана гэдэг чинь нэгдүгээрт, өөрийн хичээлээ бататгаж байгаа юм. Хоёрдугаарт, тухайн хүүхэдтэйгээ хамтраад суралцах арга зүй, технологийг эзэмшээд явж байсан юм байна лээ. Тэгээд л цаашдаа 15 насандаа их сургуулиа төгсөж, багшлаад л явж байсан даа. 
-Одоо хүүхдүүд сууж сураагүй, бие даах чадвар нь сул гэх зэргээр шүүмжлэлд өртөж байна. Та үүнтэй санал нийлэх үү. Нас бага мөртлөө анги дэвшин суралцах нь хичээлдээ сайн ч, бие махбодын хувьд өөр байх нь ойлгомжтой?  

-Ялангуяа бага ангийн хүүхдүүдэд бол ялгаатай. Манай ангийнхан хэдийгээр ах, эгч байсан ч адилхан л тухайн үеийн стандартыг биелүүлээд явж байсан. Мэдээж бие махбодын хувьд ялгаатай. Өндөр, намханаас авахуулаад л ялгарна. Бусдаас аль болох хоцрохгүйн тулд бүх зүйлээрээ адилхан байхыг хичээдэг байлаа. Анх ШУТИС-д ороод нэгдүгээрт, миний эзэмших мэргэжил мөн үү биш үү гэж бодож байсан. Хоёрдугаарт бас гэр бүлийнхээ сургалтын төвийг байгуулаад явсан учраас багш болсон. Одоо хүртэл сургалт судалгааны ажил хийгээд боловсролын салбартаа ажилласаар явна. Арван настайгаасаа багшилсан гэхээр 20 гаруй жил хичээл заачихсан энэ салбартаа сургалт судалгаа хийгээд л явж байна даа.

-Хүүхдүүд бага ангиасаа математикийн хичээлээ ойлгохгүй явсаар тэр чигтээ хичээлдээ дургүй болох нь бий. Үүний шалтгааныг юу гэж бодож байна вэ? 

-2012 он хүртэл сургуульдаа математикийн багш, зарим тохиолдолд нийгмийн ухааны хичээл хүртэл ордог байсан. Нэг ёсондоо хорь гаруй жил багш, захирлаар ажилласан байна. 2012 оноос Сайдын зөвлөх, Боловсролын хүрээлэнгийн захирал, 2014 онд боловсрол судлалын чиглэлээр докторын зэрэг хамгаалж, судалгааны байгууллага гурван жил удирдаж ажилласан. Түүнээс хойш байнга хүүхдүүдтэй ажиллаж ирсэн. 

Математикийн хичээлээр гол төлөв багшилсан юм. Эргээд харахад, математикийн хичээл бол их олон хичээлийн, маш олон мэргэжлийн суурь болж явдаг. Жилдээ л 35-36 мянган хүүхэд Элсэлтийн шалгалт өглөө гэхэд бараг 30 орчим мянган хүүхэд математикийн хичээлээр шалгалт өгдөг байх жишээний. Бараг 70-80 хувь нь гэсэн үг. Энэ маань юу хэлээд байна вэ гэхээр инженерийн, байгалийн шинжлэх ухааны эрэлт, хэрэгцээтэй мэргэжлийн суурь нь математик байдаг учраас хүүхдүүд элсэлтийн ерөнхий шалгалт олноороо өгдөг болов уу гэж боддог.

Хүн болгон математикч болох албагүй гэдэг. Гэхдээ хичээл гэдэг чинь өөрөө хүүхдийг хүмүүжүүлдэг. Хүүхэд багшийнхаа өгсөн үүрэг, даалгаврыг биелүүлж, эцэг, эхийнхээ үгэнд орно гэдэг чинь тэр хүүхдийн хүмүүжилтэй салшгүй холбоотой байдаг. Сүүлийн жилүүдэд манай академик сургалтын чанар нэлээд унаж байна. Намайг 2000 онд анх хичээл зааснаас хойш математикийн хичээлийн сургалт яг хэвэндээ байна. Миний анзаарч байгаагаар бол манай улс цөөн хүн амтай, математик, байгалийн ухааны хичээлийн академик чадвар хоцрогдоод, муудаад байна гэдэг чинь ирээдүйд инженерүүдийн түвшин буурна гэсэн үг.

Улс орны цөм нь инженерүүд гэж ойлгодог. Тэгэхээр инженерүүд бэлтгэдэг гол суурь хичээл математик, байгалийн ухааны хичээлийн сургалтын чанар алдагдсанаар Монгол Улсын хөгжилд их том хоцрогдол ирээдүйд бий болох болов уу гэсэн айдас түгшүүртэй байна. Тийм учраас хүүхдүүд чухал хичээлүүддээ илүү анхаарах ёстой гэж миний хувьд бодож байна.

Үргэлжлэлийг ЭНД дарж уншина уу.