Манай улсын насанд хүрэгчдийн 30 орчим хувь нь койны арилжаанд оржээ

Сүүлийн үед иргэдийн анхаарлыг ихээр татаж, ашиг олж болох гарч гэж харах болсон нэг арилжаа бол койн. Тэгвэл бид койны талаар юу мэдэх вэ. Өнөөдрийн байдлаар манай улсын насанд хүрэгчдиийн 30 орчим хувь нь койны арилжаанд орсон гэсэн судалгаа байна. Мөн койнуудын 95 хувь нь баталгаагүй буюу таныг хөрөнгийг эрсдэлд оруулж, санхүүгийн хямралд хүргэх хор уршигтайг мэргэжилтнүүд хэлж байна.

Тухайлбал, Монголбанкны ерөнхий эдийн засагч Д.Ган-Очир "Хувьцаа хүүгийн орлого авч ирнэ, орон сууц дотор нь хүн амьдарна. Крипто валют, койн нь “орлого бүтээхгүй, хүний амьдралд ашиглагдахгүй тул түүнд суурь үнэ цэн (fundamental value) гэж байхгүй. Дан ганц спекуляцаар үнэ нь тодорхойлогддог. Суурь үнэ цэн гэж байхгүй тул үнийн маш өндөр хэлбэлзэлтэй буюу “спекуляцын дүнд хөөсөрч, хөөс нь хагарахдаа хэд хүртэл унах”-ыг хэлэх боломжгүй. 

Цөөн хэдэн хувийн компани өөрийн төлбөр тооцоонд хэрэглэх боломжтойг урьдчилан зарласнаас бусдаар улс орнууд албан ёсоор төлбөрийн хэрэгсэл гэж зөвшөөрөөгүй. Иймд мөнгөний үндсэн шинж болох “хөрвөх чадвар” бараг байхгүй, төлбөрийн хэрэгслийн үүрэг гүйцэтгэхгүй. 

Хэрэв хүмүүс инфляцаас үүдэн мөнгөн хөрөнгө нь үнэ цэнээ алдахаас үнэхээр ‘айж’ байгаа бол олон төрлийн хөрөнгөд байршуулах замаар төрөлжүүлэх ёстой. Энэ нь инфляцын эсрэг хамгаалалтын шалгарсан арга болохыг түүх гэрчилнэ.   

Иргэд (бит)койныг гэнэтийн ховор тохиох эрсдэл (tail risk) -ийн үед ч өртгөө хамгаална гэж ярьдаг. Гэхдээ 2020 оны 2, 3 дугаар сард АНУ-д хувьцааны ханш 35 хувиар буурахад биткойн бол хеджинг хийж чадалгүй, бүр 50 хувиар буурсан. Иймд, мөнгөний үндсэн үүргийн нэг болох өртөг хамгаалах, хуримтлалын хэрэгслийн үүрэг мөн хангалтгүй. Энэхүү хуурамч хөрөнгө (pseudo-asset) -ийн бодитой үнэлгээ хэд болохыг хэн ч мэдэхгүй байгаа нь бодит байдал юм" гэлээ.

Койны арилжаанд орсон байдал: Монгол Улс