2025 онд ашиглалтад бүрэн оруулах Ус дахин боловсруулах үйлдвэрийн шавыг тавилаа

Мянганы сорилтын хоёр дахь Компакт гэрээний санхүүжилтээр Хаягдал ус дахин боловсруулах төслийн хүрээнд барьж байгуулах Ус дахин боловсруулах үйлдвэрийн шав тавих ёслол 2022 оны наймдугаар сарын 25-ны өдөр буюу өнөөдөр боллоо.

Үйлдвэрийг шинээр барьж буй Төв цэвэрлэх байгууламжийн дэргэд барьж байгаа юм.

Шав тавих ёслолын арга хэмжээнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх,  Америкийн Нэгдсэн Улс (АНУ)-ын Зүүн Ази, Номхон далайн хэрэг хариуцсан Туслах Төрийн Нарийн Бичгийн Дарга (ТНБД) Даниел Ж. Критенбринк, АНУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Майкл Клечески тэргүүтэй төлөөллүүд оролцлоо.

Монголын Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх арга хэмжээг нээж хэлсэн үгэндээ “Та бид өнөөдөр Улаанбаатар хотын түүхэнд тэмдэглэгдэх томоохон бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэх үйл явдлын гэрч болж байна. Энэ бол Монгол Улсын хувьд анхны том хэмжээний Ус дахин боловсруулах үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэх явдал юм. Монгол Улсын Засгийн газар, Америкийн Нэгдсэн Улсын Мянганы сорилтын корпорацын хооронд байгуулсан хоёр дахь Компакт гэрээний хүрээнд одоогоос яг нэг жилийн өмнө бид ирээдүйд Улаанбаатар хотыг, цаашлаад дагуул хотууд, шинэ суурьшлын бүсүүдийг усаар хангах Ус гүн цэвэршүүлэх үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтын ажлыг Сонгинохайрхан уулын бэлд эхлүүлсэн. Харин өнөөдөр Та бидний хуран цуглаад буй энэ талбайд Компакт гэрээний санхүүжилтээр барих хоёр дахь бүтээн байгуулалт болох Ус дахин боловсруулах үйлдвэр сүндэрлэн босох болно” гэв.

Тэрбээр энэ үйлдвэр ашиглалтад орсноор Монгол Улсын усны салбарын түүхэнд нэгэн шинэ хуудас нээгдэнэ хэмээн тодотгоод, “Компакт гэрээний хүрээнд хэрэгжүүлж буй төслүүдийн бас нэг ач тус, онцлог чанар нь бидний олон жил ярьж хэвшсэн саарал ус буюу хүрээлэн буй орчинд нийлүүлэх хаягдал усыг боловсруулан ашиглаж газрын гүний цэвэр цэнгэг усыг хэмнэх бодит боломж бүрдэх юм. Өөрөөр хэлбэл, монголчууд бид байгаль эхийн өөрийгөө нөхөн сэргээх үйл явцыг тэтгэж, усны ухамсартай хэрэглээг хэвшүүлж байна. Нэг талаар бид байгальд ээлтэй, хариуцлагатай амьдрах, нөгөөтээгүүр уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах, нэгэнт үүссэн нөлөөлөлд дасан зохицож амьдрах шинэ соёл, шинэ хандлагад суралцах юм. Бидний санаачилж, Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын индрээс тунхагласан “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөний зорилго ч үүнтэй уялдаж байна” гэлээ. Тиймээс Компакт гэрээг саадгүй хэрэгжүүлэх, санхүүжилт, барилга угсралт, бүтээн байгуулалтын ажлуудыг төлөвлөгөөний дагуу хэвийн явуулах нөхцөлийг бүрдүүлэхэд холбогдох төрийн байгууллагууд, мэргэжлийн холбоодын бүх талын идэвхтэй оролцоо нэн чухал болохыг онцлон тэмдэглэлээ.

АНУ-ын МСК-ын Компакт гэрээний үйл ажиллагааны газрын Дэд ерөнхийлөгчийн үүрэг гүйцэтгэгч Камерон Алфорд энэ үеэр АНУ, Монгол Улс хоорондын хамтын ажиллагааны чухал илэрхийлэл болсон Мянганы сорилтын хоёр дахь Компакт гэрээний дахин нэг шинэ хуудсыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч ноён Ухнаагийн Хүрэлсүхийн хамт нээхээр энэ сайхан хотод хүрэлцэн ирсэндээ таатай байгаагаа илэрхийлээд, “Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар бол дэлхийн хамгийн их усны хомстол, уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөнд өртөж болзошгүй хотуудын нэг. Өнөөдөр шавыг нь тавьж буй энэ үйлдвэр Улаанбаатар хотын хүн ам, үйлдвэр, аж ахуйн нэгжүүдийг аюулгүй, тогтвортой усаар хангахын зэрэгцээ нийслэл хотын уур амьсгалын өөрчлөлтөд тэсвэртэй байдлыг нэмэгдүүлэхэд чухал ач холбогдолтой” гэв.

Америкийн Нэгдсэн Улс (АНУ)-ын Зүүн Ази, Номхон далайн хэрэг хариуцсан Туслах Төрийн Нарийн Бичгийн Дарга (ТНБД) Даниел Ж. Критенбринк хэлсэн үгэндээ “462 сая ам.долларын энэхүү хөрөнгө оруулалт бол манай хоёр ард түмний бат бэх түншлэлийн жинхэнэ бэлгэ тэмдэг юм” хэмээн онцоллоо.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, АНУ-ын Зүүн Ази, Номхон далайн хэрэг хариуцсан Туслах ТНБД Даниел Ж. Критенбринк, АНУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд Майкл Клечески, АНУ-ын МСК-ын Компакт гэрээний үйл ажиллагааны газрын Дэд ерөнхийлөгчийн үүрэг гүйцэтгэгч Камерон Алфорд, Гадаад харилцааны сайд болоод Монголын МСС-ийн Удирдах зөвлөлийн дарга Б.Батцэцэг, Барилга, хот байгуулалтын сайд Б.Мөнхбаатар, Эрчим хүчний сайд Н.Тавинбэх, Нийслэлийн засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Д.Сумъяабазар, УСУГ-ын дарга Ц.Төрхүү, Монголын Мянганы сорилтын сангийн Гүйцэтгэх захирал (интерим) Д.Энхжаргал болон “Эм Си Эс” группийн ерөнхийлөгч Ж.Од нар Ус дахин боловсруулах үйлдвэр байгуулах газрыг хөндөн шав тавив.

Тус төслийн ерөнхий гүйцэтгэгчээр үндэсний компани “М-Си-Эс Проперти” ХХК шалгарсан бөгөөд үйлдвэрийн технологийн зураг төслийг салбартаа дэлхийд тэргүүлэгчид Франц улсын болох “Egis Water and Maritime”, “Veolia Water Technologies” компаниуд хийж гүйцэтгэх юм.

Ус дахин боловсруулах  үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтын ажлын гүйцэтгэгчээр шалгарсан “М-Си-Эс Проперти” ХХК нь Шангри-Ла цогцолбор, Кока-Кола үйлдвэрийн барилга, Скай Резорт гольф, цанын бааз, Интермед эмнэлэг, шинэ нисэх онгоцны буудлын онгоцны засвар үйлчилгээний байгууламж, Оюутолгойн гүний уурхайн барилга байгууламжууд болон Ухаа Худаг уурхайн бүтээн байгуулалт зэрэг дотоодын 60 гаруй томоохон төслийг амжилттай хэрэгжүүлсэн барилга угсралт, төслийн менежмент, инженеринг чиглэлд арвин туршлагатай компани юм. Арга хэмжээний үеэр тус компанийн гүйцэтгэх захирал Б.Даваа-Очир “М-Си-Эс Проперти компани нь Мянганы Сорилтын Корпорацын шалгуураар олон улсын байгууллагуудтай өрсөлдөн тус төслийн гүйцэтгэгчээр шалгараад байна. Үндэсний компани Ус дахин боловсруулах үйлдвэрийн зураг төсөл, барилга байгууламж, технологийн угсралтын ажлыг дотоодын болон олон улсын стандартын шаардлагад нийцүүлэн хийж гүйцэтгэх болсон нь Монгол компани дэлхийд өрсөлдөж чадаж буйн нэг илрэл” хэмээн онцолсон юм.

Бүтээн байгуулалтын ажил 2025 оны нэгдүгээр улиралд дуусч, туршилт тохируулгын ажил үргэлжлэх бөгөөд улмаар 2025 оны хоёрдугаар улиралд ашиглалтад оруулахаар төлөвлөж байна. Ус дахин боловсруулах үйлдвэр ашиглалтад орсноор шинээр баригдаж буй Төв цэвэрлэх байгууламжаас Туул голд нийлүүлэх цэвэрлэсэн уснаас өдөрт 50 мянган метр кубыг авч дахин боловсруулж, дулааны цахилгаан станцуудын техникийн хэрэглээний зарим хэсгийг хангах зориулалтаар нийлүүлнэ. Үр дүнд нь жилдээ 18 сая гаруй метр куб буюу Улаанбаатар хотын орон сууцанд амьдарч буй нийт айл өрхийн 2021 оны жилийн усны хэрэглээний 50 хувьтай (орон сууцанд амьдарч буй нийт 102,247 айл өрхийн усны жилийн хэрэглээ) тэнцэх хэмжээний гүний цэнгэг усыг хэмнэж, хүн амын унд, ахуйн хэрэгцээнд ашиглах боломж бүрдэнэ. Энэ бол Монгол Улсын эрчим хүчний салбарт дахин боловсруулсан ус ашиглах анхны туршлага бөгөөд цаашдаа аж үйлдвэрлэлийн бусад олон салбарын хэрэглээнд нэвтрүүлэх, Улаанбаатар хотын усны хязгаарлагдмал нөөцийг хариуцлагатай, үр ашигтайгаар удирдах чиглэлд чухал хувь нэмэр оруулна.

АНУ-ын Мянганы сорилтын корпорацын 350 сая ам.долларын буцалтгүй тусламж, Монгол Улсын Засгийн газрын 111.76 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалтаас бүрдсэн нийт 462 сая ам.долларын санхүүжилт бүхий энэхүү Компакт гэрээ нь Улаанбаатар хотын эдийн засгийн өсөлтийг дэмжиж, ядуурлыг бууруулах зорилгын төлөөх Америк, Монголын ард түмэн хоорондын хамтын ажиллагааны илэрхийлэл юм. Компакт гэрээний санхүүжилтээр нийслэл Улаанбаатар хотын өсөн нэмэгдэж буй эрэлт хэрэгцээг хангах ус хангамжийн шинэ эх үүсвэрүүд, Монголд анх удаа ус гүн цэвэршүүлэх болон хаягдал ус дахин боловсруулах хоёр томоохон үйлдвэр байгуулахаас гадна ус хангамж, ариутгах татуургын үйлчилгээний байгууллагуудын институцийн чадавхыг бэхжүүлэх, хууль, эрх зүйн орчныг сайжруулах замаар усны салбарын тогтвортой байдлыг нэмэгдүүлэх цогц хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ. Ингэснээр Улаанбаатар хотын ус хангамж 80 гаруй хувиар нэмэгдэж, нийслэл хот баруун тийш өргөжин тэлэх, тэр чинээгээр эдийн засаг өсөх таатай боломж бүрдэх юм.